20 yıllık israfın tam listesi yayımlandı
Bir taraftan ekonomik krizin iyice derinleşmesinin ardından hayata geçirilme kararı alınan tasarruf tedbirleri açıklanırken, diğer taraftan da yıllardır hem halkın hem de muhalefetin dile getirdiği israf listesi de yayımlanmış oldu.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”ni açıkladı. Bugüne kadar “yapılan yanlış uygulamaların itirafı olan ve artık bunların yapılmayacağının vaat edildiği” paketle ilgili olarak bütün kamuyu kapsayacağını söyleyen Şimşek, “Kamu tasarrufu diye baktığımızda 8 öncelikli alana yoğunlaşıyoruz. Bu alanlar, taşıtlar, binalar, kamu istihdamı, idari yapılanmada etkinlik, yurt dışı geçici görevlendirme giderleri, enerji ve atık yönetimi, haberleşme giderleri ile diğer cari harcamalardır” dedi.
BUGÜNE KADAR UYGULANAN ANCAK DÜNDEN İTİBAREN UYGULANMAYACAĞI AÇIKLANAN İSRAFLARDAN BAZILARI ŞUNLAR:
• Yeni bina alımı ve yapımı 3 yıl duracak.
• Yeni bina kiralanmasına izin verilmeyecek.
• Kamuda yeni araç satın alma ve kiralama 3 yıl duracak.
• Kamu çalışanları sadece bir yerden yönetim kurulu ücreti alabilecek.
• Kamuda personel servisi hizmeti, sözleşme bitiminde sonlandırılacak.
• Kanunla izin verilenler hariç yabancı menşeli araç kullanımı sonlandırılacak.
• Kamuda yeni kurumlar kurulmasının önüne geçilecek.
• Kamu kurumları ajanda, takvim, plaket, eşantiyon türü hediyeler vermeyecek.
• Mal ve hizmet alım ödeneklerinde yüzde 10, yatırım ödeneklerinde ise yüzde 15 oranında kesinti yapılacak.
• Kamu yatırım programına yeni proje alınmayacak.
“Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”nin paylaşıldığı basın toplantısı, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in katılımlarıyla Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde gerçekleştirildi.
Şimşek, burada yaptığı konuşmada, en önemli önceliklerinin hayat pahalılığını bir sorun olmaktan çıkartmak olduğunu belirterek, “Enflasyonu düşük tek hanelere indirmek. Refah için, sürdürülebilir yüksek büyüme için de düşük tek haneli enflasyon olmazsa olmazdır. Fiyat istikrarı bunun en önemli bileşenidir” diye konuştu.
Enflasyonla mücadelede para, maliye ve gelirler politikaları ile yapısal reformların uyum içinde yürütüldüğüne dikkati çeken Şimşek, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyonu düşürmek için para politikasında sıkılaştırma dahil, kendi alanıyla ilgili her türlü tedbiri aldığını anlattı.
Şimşek, açıkladıkları paketle ve yakında maliye politikasında atacakları ilave adımlarla dezenflasyon sürecine katkıda bulunacaklarının kaydetti.
“BU PAKET İLK DEĞİL, SON DA OLMAYACAK”
“Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”ni bu perspektifle hazırladıklarının altını çizen Şimşek, deprem yaralarını sardıkları bu dönemde, kamu olarak tasarrufa gittiklerini ve harcamaları disiplin altına aldıklarını söyledi.
Şimşek, bugüne kadar da tasarruf yapıldığını ve geçen yıl yüzde 9-10’lara çıkabilecek bütçe açığını, aldıkları tedbirlerle yüzde 5 gibi makul ve yönetilebilir bir düzeye çekebildiklerini ifade ederek, “20 yıllık performansa baktığınızda mali disiplinin kamuda verimliliğin, tasarrufun AK Parti hükümetlerinin önemli bir özelliği olduğu ortaya çıkacaktır. Dolayısıyla bu bizim ilk tasarruf çabamız değil, son da olmayacak. Bu açıkladığımız ilk paket değil, son paket de olmayacak. Önümüzdeki dönemde birçok adım atacağız” dedi.
“TEDBİRLER BÜTÜN KAMUYU KAPSAYACAK ŞEKİLDE UYGULANACAK”
Şimşek, tedbir setini geçmiş uygulamalardan farklı kılan 3 husus olduğuna dikkati çekerek, “Birincisi, Orta Vadeli Program’ın özüne uygun olarak kamuda verimliliği artırarak tasarrufu artırmayı amaçlıyoruz. İkinci olarak, bu paketle çok güçlü bir izleme, denetleme, raporlama ve yaptırım modelini hayata geçiriyoruz. Son olarak, tedbirler bütün kamuyu kapsayacak şekilde uygulanacaktır. Yani merkezi idareler, mahalli idareler, kamu iktisadi teşebbüsleri, döner sermayeler ve fonlar, bütün kamu bu tedbir paketinin kapsamındadır” diye konuştu.
“8 ÖNCELİKLİ ALANA YOĞUNLAŞIYORUZ”
Şimşek, harcama tedbirlerinin, “kamuda tasarruf, bütçede harcama disiplini ve kamu yatırımlarında verimlilik” olmak üzere 3 temel ekseni olduğuna dikkati çekerek, “Kamu tasarrufu diye baktığımızda 8 öncelikli alana yoğunlaşıyoruz. Bu alanlar, taşıtlar, binalar, kamu istihdamı, idari yapılanmada etkinlik, yurt dışı geçici görevlendirme giderleri, enerji ve atık yönetimi, haberleşme giderleri ile diğer cari harcamalardır” dedi.
Taşıt alanında ilk olarak “Kamu Filo Yönetim Sistemi” ile kamuda taşıt sayısı ve kullanım standartlarını belirlediklerini ve bu alanda etkinliği artırdıklarını bildiren Şimşek, şu bilgileri paylaştı:
“Ambulans, savunma ve güvenlik gibi alanlardaki zorunlu ihtiyaçlar hariç, yeni araç satın almayı ve kiralamayı 3 yıl süreyle durduruyoruz. Mevcut kiralık taşıt sözleşmeleri de izin alınmadan yenilenmeyecek. Ayrıca kanunla izin verilenler hariç yabancı menşeli araç kullanımını sonlandırıyoruz. İhtiyaç fazlası olan veya ekonomik ömrünü tamamlamış taşıtları tasfiye edeceğiz. Bunun için Özelleştirme İdaresini görevlendireceğiz. Savunma ve güvenlik hariç, toplu taşıma olan yerlerde, kamuda personel servisi hizmetini sözleşme bitiminde sonlandırmayı hedefliyoruz.”
“YENİ BİNA KİRALANMASINA İZİN VERMEYECEĞİZ”
Şimşek, kamuda tasarruf konusunda ikinci ana başlıklarının kamu binaları olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Deprem riski olanlar hariç yeni bina alımı ve yapımını 3 yıl süreyle durduruyoruz. Kamu binalarına kişi başı metrekare standardı getirildi daha önce ve bunun etkin şekilde uygulanmasını sağlayacağız. Mevcut binaların da kurumlar arasında etkin kullanımını sağlayacağız. Yeni bina kiralanmasına izin vermeyeceğiz, mevcut kiralamaları da peyderpey sonlandıracağız. Doğal afet ve güvenlikle ilgili olanlar hariç, yeni lojman ve sosyal tesis alımını, yapımını ve kiralanmasını süresiz kaldırıyoruz. Savunma ve güvenlik hariç, mevcut sosyal tesisleri ekonomiye kazandıracağız. Lojman kiralarını ve sosyal tesis ücretlerini rayiç bedelleri dikkate alarak gözden geçireceğiz.”
“YÖNETİM KURULU ÜCRETLERİNE ÜST SINIR GETİRECEĞİZ”
Kamu istihdamı konusunda ise Şimşek, şu tedbirleri aldıklarını açıkladı:
“3 yıl boyunca emekli olan kadar yeni personel istihdam edeceğiz. Açıktan atama izinleri Bütçe Kanunu’nda net olarak belirlenecek. Destek personeli sayısını, zaman içinde belirli bir program dâhilinde azaltmayı hedefliyoruz. Kamuda esnek ve uzaktan çalışma modellerini daha da geliştireceğiz. Kamu çalışanlarının aldığı yönetim kurulu ücretlerine sınırlama getiriyoruz. Mevcut mevzuata göre kamuda çalışanlar sadece bir yerden yönetim kurulu ücreti alabiliyor, burada bir değişikliğe gitmiyoruz. Yapılacak düzenlemeyle yönetim kurulu ücretlerine üst sınır getireceğiz.”
KAMUDA YENİ KURUMLAR KURULMASININ ÖNÜNE GEÇİLECEK
Kamuda yeni kurumlar kurulmasının önüne geçeceklerini, idareler arasındaki görev dağılımını gözden geçirerek mükerrer yapılanmaları önleyeceklerini belirten Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın da birçok ilde hem defterdarlıkları hem de vergi dairesi başkanlıkları olduğunu, etkinlik ve verimlilik için bu ikisini birleştireceklerini, böylece Türk milletine daha iyi hizmet sunacaklarını dile getirdi.
HİZMET İÇİ EĞİTİMLER KAMU TESİSLERİNDE YAPILACAK
Hizmet içi eğitimlerin kamu tesislerinde yapılacağının altını çizen Şimşek, “Yurt dışı geçici görevlendirmeleri sınırlandırıyoruz. Buna yönelik harcamalar başlangıç ödeneğini hiçbir şekilde aşmayacak ve bu kaleme başka ödeneklerden aktarım yapılamayacak” diye konuştu.
Şimşek, enerjide dışa bağımlılığın yüksekliğine işaret ederek, bu alanda kamuda verimliliği daha da artıracaklarını söyledi. Yenilenebilir enerji kaynaklarından daha fazla faydalanacaklarını ve enerji verimliliği noktasında atacakları ilave adımlarla tasarrufa gitmeyi ümit ettiklerini kaydeden Şimşek, “Örneğin, 2024 yılında sokak ve cadde aydınlatılması için öngördüğümüz ödenek 35 milyar lira. LED dönüşümünü hızlandırarak, bu alanda kayda değer bir tasarruf yapabileceğimizi düşünüyoruz. Ekonomik değeri olan atıkların, bedeli karşılığında değerlendirilmesini de kamu için zorunlu hale getiriyoruz” ifadelerini kullandı.
KAMUDA HABERLEŞME VE İLETİŞİM GİDERLERİ
Kamuda haberleşme ve iletişim giderlerinde de dijitalleşme yoluyla tasarrufa gittiklerini aktaran Şimşek, elektronik yazışmaya geçişi tamamlayıp elektronik tebligat sisteminin kullanımını yaygınlaştırdıklarını bildirdi. Şimşek, yayın ve rapor gibi tanıtım amaçlı dokümanları basmak yerine, bunların elektronik ortamda paylaşılmasını sağlayacaklarını söyledi.
Bakan Şimşek, 2024 yılı temsil ve tanıtma ödeneklerinde yüzde 25 kesinti yaptıklarına, devam eden yıllarda bu kesintili ödeneği baz alacaklarına dikkati çekti.
“DEMİRBAŞ ALIMLARINI 3 YIL SÜREYLE DURDURACAĞIZ”
Şimşek, uluslararası toplantılar ve milli bayramlar hariç gezi, kokteyl, yemek ve benzeri faaliyetlerin düzenlenemeyeceğini bildirdi.
Kamu kurumlarının ajanda, takvim, plaket, eşantiyon türü hediyeler vermesini yasakladıklarını ifade eden Şimşek, “Zorunlu haller hariç mobilya, tefrişat ve ofis donanımı gibi demirbaş alımlarını 3 yıl süreyle durduracağız. Ayrıca makine ve teçhizatlar ekonomik ömrünü tamamlanmadan elden çıkarılamayacak. Kamu alımlarının, Devlet Malzeme Ofisi (DMO) aracılığıyla yapılmasını esas hale getireceğiz” diye konuştu.
MAL VE HİZMET ALIM İLE YATIRIM ÖDENEKLERİNDE KESİNTİ
Şimşek, mal ve hizmet alım ile yatırım ödeneklerine de değinerek, “Deprem ve zorunlu harcamalar hariç, mal ve hizmet alım ödeneklerinde yüzde 10, yatırım ödeneklerinde ise yüzde 15 oranında kesinti yapacağız” dedi.
Bütçede harcama disiplini konusuna da dikkati çeken Şimşek, tek seferlik gelirlere dayalı kalıcı harcama programı yapılamayacağını vurguladı. Şimşek, yatırım projelerinin bütçe ödeneğine göre yürütüleceğinin altını çizerek, “Bu sene hiçbir Bakanlık, ödeneklerini bu çerçevede aşamayacak. Çünkü biz kendilerine ilave ödenek vermeyeceğiz” ifadesini kullandı.
Şimşek, zorunlu haller dışında da kamu yatırım programına yeni proje almayacaklarını vurguladı.
“TASARRUF TEDBİRLERİNE TÜM KAMU İDARELERİ VE PERSONEL UYMAK ZORUNDA”
Tedbirleri uygulamada etkinlik için sistem geliştirdiklerini dile getiren Şimşek, bu sistemin, kamu idarelerinin tasarruf tedbirlerine uyum noktasında veri girişi ve raporlama yapmasını gerektirdiğini söyledi.
Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın “Tasarruf Tedbirleri Bilgi Sistemi ve Kamu Filo Yönetim Sistemleri” ile süreci takip edeceğini bildirdi. Tasarruf tedbirlerine istisnasız tüm kamu idareleri ve personelin uymak zorunda olduğunun altını çizen Şimşek, şunları kaydetti:
“Tedbirlerin uygulanması ve harcamaların mevzuata uygunluğu Bakanlığımızca izlenecek, denetlenecek, Cumhurbaşkanlığımıza ve ilgili idarelere raporlanacaktır. Burada bir hesap sorma ve yaptırım süreci de var. Tasarruf Genelgesi ve mali mevzuata aykırılık tespit edilirse Cumhurbaşkanlığımız ve ilgili idareler idari yaptırım ve para cezası uygulayabilecektir.”
Şimşek, programın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onay ve direktifleriyle ortaya konulduğunu sözlerine ekledi.