Katar krizi nedir? Ne anlama geliyor?

Dünya Katar'ı konuşuyor. Bu sabah itibari ile 7 ülke Katar'la olan ilişkilerine son verdi. Bu ülkeler arasında Bahreyn, Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen, Libya ve Maldivler yer alıyor. Peki, Katar krizi nasıl doğdu ve ne anlama geliyor?

Katar güne adeta kabusla uyandı. Suudi Arabistan liderliğindeki 7 Arap ülkesi Katar ile diplomatik ilişkileri kesme kararı aldı. Ülkeler arasında Bahreyn, Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen, Libya ve Maldivler yer alıyor. Türkiye’nin ise nasıl bir karar alacağı merakla bekleniyor. Vatandaşlar ise ” Katar krizi nasıl doğdu ve ne anlama geliyor?” diye merak ediyor.

KATAR KRİZİ NEDİR?

• Bahreyn “ülkenin güvenlik ve istikrarını sarsmak ve iç işlerine karışmakla” suçladığı Katar'la ilişkilerini kesti. Bahreyn'den yapılan açıklamada “Medya yoluyla ülkedeki terörist faaliyetler kışkırtıldı ve ülkede kaos ortamının oluşması için çabalandı” ifadesi yer aldı.

• Suudi Arabistan'ın resmi haber ajansı SPA, Riyad Yönetimi'nin Katar'la sınırlarını kapattığını; kara, deniz ve hava temasını kestiğini duyurdu. SPA, amacın Krallığı “terörizm ve aşırılıkçılık tehlikesinden korumak olduğunu” aktardı.

• Riyad Yönetimi, Yemen'de Şii Husilere karşı verilen savaş için kurulan koalisyondan Katar'ı çıkardı.

• BAE, Katarlı diplomatlara ülkeyi terk etmeleri için 48 saat süre verdi. Resmi haber ajansı WAM'ın haberine göre; Abu Dhabi Yönetimi, Doha'yı “terörizmi, aşırılıkçılığı ve mezhepçiliği desteklemek, finanse etmek ve benimsemekle” suçladı.

• Mısır da hava sahasını ve limanlarını Katar'a kapattı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Katarlı diplomatlara ülkeyi terk etmek için 48 saat süre verdi.

• Reuters'ın haberine göre; Bahreyn, Mısır ve BAE, Katar vatandaşlarına ülkeyi terk etmeleri için 2 hafta süre verdi.

• Dört ülkenin ortak kararına ilişkin Katar'dan ilk tepki geldi. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Önlemler haksız ve temeli olmayan iddia ve suçlamalara dayanıyor” ifadesi yer aldı. Katar vatandaşların normal hayatlarının bu karadan etkilenmeyeceği vurguladı.

• İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin Özel Kalemi'nden Hamid Abutalibi, Katar'a yönelik hamlenin Ortadoğu'daki krize son vermeyeceğini ifade etti. Abutalibi, “Diplomatik ilişkilerin kesildiği ve sınırların kapandığı bir dönem krizin çözümü için bir yol değil. Daha önce de söylediğim üzere, saldırganlık ve işgal çözüm değil istikrarsızlık doğurur” açıklamasında bulundu.

• BAE'ye ait havayolu şirketi Etihad Airways, yerel saatle 02:45'ten itibaren Doha'ya ve Doha'dan yapılacak tüm seferleri askıya aldı. Dubai merkezli Flydubai de benzer bir karar aldı.

Katar Havayolları da Suudi Arabistan'a tüm seferlerini durdurdu.

• Tüm bu gelişmelerin ardından Yemen de Katar ile diplomatik ilişkilerini kestiğini açıkladı. Yemen'in uluslararası olarak tanınan yönetimi, Katar'ı İran destekli Husi hareketiyle işbirliği yapmakla suçladı.

• ABD Dışişleri Bakanı Avustralya'nın Sydney kentinde yaptığı açıklamada taraflara sorunları diyalogla çözme çağrısında bulundu. Tillerson, bu gelişmelerin küresel bazda terörle mücadeleyi etkileyeceğini düşünmediğini ifade etti.

• Yemen'in ardından Libya'nın uluslararası çapta tanınan hükümeti de Katar'la ilişkileri kestiğini açıkladı. Tobruk Hükümeti'nin Dışişleri Bakanı Muhammed Dairi, Sky News Arabia'ya yaptığı açıklamada, “Katar, 2012'den bu yana Müslüman Kardeşler'in Libya koluna ve diğer silahlı İslamcı gruplara silah sağlayan ana kaynak ve Arap dünyasının ulusal güvenliğine tehdit teşkil ediyor” dedi.

• Son olarak Maldivler Cumhuriyeti Katar'la ilişkisini kestiğini açıkladı.

• Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Alman mevkidaşı Sigmar Gabriel'le düzenlediği ortak basın toplantısında Katar meselesine ilişkin şunları söyledi: “Hepimizi üzen bir gelişme. Elbette sorunlar yaşayabilir ülkeler. Ama her şartta diyaloğun devam etmesi lazım. Bu durumun normalleşmesi için elimizden gelen her türlü desteği veririz.”

• Katarlılar, sabah saatlerinde Suudi Arabistan'ın sınırları kapatacağı yönünde haberi duyar duymaz marketlere akın etti. Sosyal medyada boş rafları yansıtan fotoğraflar yayınlandı. Görsellerden Katar vatandaşlarının su, süt, ekmek, pirinç ve yumurta stokladığı görülüyor.

• Körfez'de yaşanan gelişmelerden futbol dünyası da etkilendi. FIFA, 2022 Dünya Kupası'na ev sahipliği yapacak Katar'la görüşme halinde olduklarını açıkladı.

O SÖZLER ORTALIĞI KARIŞTIRDI

Mayıs ayının sonlarında Katar resmi haber ajansının internet sitesinde, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad esSani'ye atfedilen İran lehine yorumlar yayınlandı. Bu yorumlarda Al Sani, Suudileri ve çevresindeki Körfez ülkelerini “İsrail'le müttefik olmak ve ABD'nin kuklası” olmakla suçluyordu. Körfez ülkeleri ise bu açıklamalara çok sert tepki gösterdi.

Katar Yönetimi, sitenin kontrolünün hackerlar tarafından ele geçirildiğini ve yorumların gerçeği yansıtmadığını savunsa da söz konusu ülkeler Doha merkezli Al Jazeera dahil Katar medyasını ülkelerinde yasakladı.

KRİZ GEÇMİŞE DAYANIYOR

Katar İslamcılara destek verdiği gerekçesiyle komşuları tarafından uzun bir süredir eleştiriliyordu. Katar'la ilgili en büyük endişe ise, Suudi Arabistan ve BAE tarafından yasadışı ilan edilen Müslüman Kardeşler hareketiydi.

Suudi Arabistan'ın başı çektiği Körfez ülkeleri, Mısır'ın darbeyle görevden indirilen Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'ye destek veren Katar'la ayrı düşmüştü. Ve Mart 2014'te Suudi Arabistan, Bahreyn ve BAE, Katar'ı iç işlerine karışmakla suçlamış ve diplomatik ilişkilerini kesmişti.

Katar, bazı Müslüman Kardeşler üyelerinin ülkeden ayrılmasını sağlayıp bazılarını da susturunca, 8 ay sonra büyükelçiler görevlerine dönmüştü. Fakat 2014 yılında yaşanan krizde kara ve deniz sınırları kapatılmamıştı.

O tarihten bu yana Katar, aşırılıkçı grupları finanse ettiği yönündeki iddiaları tekrar tekrar ve güçlü bir şekilde reddediyordu. Ancak Batı Doha'yı Suriye'de IŞİD ile Nusra Cephesi olarak bilinen El Kaide iltisaklı örgütleri desteklemekle suçluyor.

Kaynak SÖZCÜ