Padişahlar Neden Hacca Gitmezlerdi ?

ünümüzde pek çok insanın merak ettiği bu konuya değinmek isterim. Zira Osmanlıyı sevmeyenler veya birtakım çıkar peşinde olan kimseler bu meseleyi kullanarak Osmanlıya ağır iftiralar atmaktadır. Bu işin aslı nedir? Gerçekten Padişahlar Hacca gitmemiş midir? Gimediyse Neden? Aklınız da bu gibi sorular oluşmuş olabilir. Bu soruları gidermeye başlayalım..


 

 







Sürre Alayı




 

Öncelikle Osmanlıya hilafet 1517 yılında Ridaniye Harbi ile geçmiştir. Bu savaş sonrası Memlüklüler yıkılmış ve halifelik Osmanlıya geçmiştir. İlk Osmanlı halifesi ise “ Bayezid oğlu Selim Handır ”namı değer Yavuz Sultan Selimdir. Yavuz Sultan Selimden itibaren kutsal topraklara hizmet artmıştır. Tabiî ki hilafeten öncede kutsal topraklara hizmet edilmiştir.

 

 







Yavuz Sultan Selim




 

Buna en basitinden örnek verecek olur isek Portekiz donanması Babül Mendep’ten kuzeye doğru çıkarak Haremeyn bölgesini tehdit etmeye başlayınca Osmanlı donanması kutsal toprakları koruyamayan Memlüklerin’den onay alarak Memlüklü kara sularında Portekiz donanmasıyla çarpışmış ardından, Portekiz donanması geri çekimleştir. Bir başka örnek  Surre Alaylarıdır. Ridaniye savaşında yenilen Memlüklü sultanı Tolunbay Mısırda yenilgiyi kabul ederek Yavuz Sultan Selime bağlılığını bildirmiştir. Bunun üzerine padişah Tolunbayı Mısır beylerbeyi yapmayı dahi düşünmüş ,lakin padişah üst kadrosundaki sadrazam ve vezirler Tolunbay’ın çabuk kandırıla bilineceğini olası bir Tolunbay’ın Mısır beylerbeyliği verilmesi durumunda bağımsızlık ilan edip Osmanlıyı zor günlere sürükleyeceğini ve Ridaniye savaşının boşuna yapılmış olacağını belirtmişti. Padişah bunu göz önünde bulundurmuş ve belli bir süre Tolunbay ‘ın kimlerle görüştüğünü padişaha rapor edilmiştir. Tolunbay’ın gizli görüşmeler yapıp Aliyeyi Osman(Osmanlı Devleti) aleyhine hareket etme teşebbüsü sergiledi için idam edilmiştir.Yavuz Sultan Selim yaklaşık 9 ay Mısır da durmasının başlıca sebebi şudur. Olası bir isyan durumunda hemen olayın bastırılması ve bölgede ki hâkimiyetin düzgün bir şekilde sağlanması kontrol etmek olduğu kanısına varılmıştır.

 

 

Peki, 9 aylık bu sürede neden hacca veyahut umreye gitmedi diye soracak olur iseniz. Eğer ki padişah daha kontrolü sağlanmamış bir bölgeye gittiğinde ”hem Haremeyn’de hem de Mısır’da” isyan çıkabilirdi. Diyelim ki bu isyanları bastırmak için devasa bir ordu ile gitse bu seferde ordu içerisinde malum bir isyan çıkabilirdi. Varsayalım ki küçük bir ordu birliği ile Haremeyne(Mekke_Medine’ye)haç ve umreye ziyaretine gitse. Bunu duyan Safevî hükümdarı Şah İsmail padişaha pusu kurarak ortadan kaldırmak isteyebilirdi. Tarihte hiçbir Osmanlı padişahı saltanat yıllarında hacca gitmemiştir. Cem Sultan şehzadelik yıllarında hacca gitmiştir. Genç Osman hacca gitmeye çalışmış lakin muvaffak olamamıştır. 

 







Cem Sultan




 

Zamanın uleması onu bu gerçeklerden vazgeçirmeye çalışmıştır. Genç padişah buna rağmen onları dinlemeyip hacca gitmeyi teşebbüsüne devam ettirdi. Neticede başına gelen felaketler çok ibretliktir. Bu yolda önce tahtını, sonra canını kaybetti.

 

Saltanat kaldırıldıktan sonra Sultan 6.Mehmet Vahdettin Hicaz Kralı’nın daveti üzerine kutsal topraklara gitmiştir. Lakin kutsal topraklarda hastalandığı için haç vazifesini yerine getirememiştir. Şu algıda tamamen yanlıştır. Osmanlı padişahları kutsal topraklara ziyaretleri ve haccı hiç umursamamıştır. Tekrar ediyorum yanlıştır çünkü padişahlar devlet işiyle ilgileniyorlardı vakti maalesef yoktu. Lakin kızlarını, eşlerini yolluyorlardı. Yani haccı umursamayan bir padişah kızını eşini neden yollar ki…

 







Mehmet Vahdettin (6)




 

O dönemlerde İstanbul’dan, Medine’ye yaklaşık 7 ay hatta bazen 8 buçuk ayı bile bulabiliyordu. Padişahların kılıç kuşandıkları Eyüp sultan, Osmanlı padişahları için bir manevi kutsal toprakların elçilik binası gibiydi. Ve bu kutsal elçiliklerde kılıç kuşanır ve dua ederlerdi. Ümit ederim ki kafalarda ki soru işaretini bir nevi olsun aydınlatmış isem ne mutlu bana..

 

 

ÖZET:

 

Osmanlı Padişahları Yavuz Selim’den itibaren bütün Müslüman alemin Halefisi olmuş yani yöneticisi konumuna gelmiştir. Elbette bu tarihten itibaren önceki padişahlara nazaran hemen hacca gitmesi gerektiğini düşünebilirsiniz. Haklısınız da.. 

 

Peki o dönemin şartlarını hiç düşündünüz mü? 

 

Mesela Payitaht’tan Mekke Medineye 7-8 ay gibi ortalama ile gidildiğini.. Böyle bir durumda tahtın tehlikeye girebileceği veya Osmanlı devletinin savaş halinde olduğu devletlerce saldırıya uğrayabileceğini…

 

Pekala Osmanlı’nın ilk devrinden ulaşım sıkıntısı çekildi. Buharlı makinelerin gelmesi ile mesafeler kısaldı o zaman neden gidilmedi?

 

Filhakika yurt dışına geziye çıkan padişahlar olmuştur. Yurt dışına çıkıyorsa Mekke medine de gitmesi gerekir denilebilir. Burada haklısınız.. Lakin Osmanlı devleti yıkılma sürecine girdiğini de o devirde unutmamak ona  göre akıl yürütmek gerekir..

 

UYARI: Osmanlı Padişahları hacca gitmez diye yaftalama yapanlara şunu belirtmek isterim ki diğer Müslüman  devletler de o zamanın şartlarına bağlı olarak hiçbirisi de hacca gidememişti..

 

Kaynakça;

 

Ahmet Şimşirligil/Sorularla Osmanlıyı Anlamak/Timaş yayınevi/Nisan 2016/sayfa:187

 

Ahmet Şimşirligil/Kayı 3,Kayı 4 Kitabı

 

Talha Uğurluel,Cansu Canan Özgen/ Osmanlının Şifreleri

 

Ahmet Şimşirligil/Sorularla Osmanlıyı Anlamak 


 

 






Yazar : Berat ÜNAL