Merkez sağ-liberal demokrat söylemlerle 2010’da yapılan seçimleri büyük bir farkla (% 44 oyla meclisin üçte ikisi) kazanan Başbakan Viktor Orban ve partisi FIDESZ (Macar Yurttaş Birliği) kısa bir süre sonra gerçek yüzünü göstererek merkez sağdan aşırı sağa kaymaya başladı. Seçim kampanyasında alt ve orta sınıfları destekleyeceğini söyleyen Orban iktidara geldikten sonra kamu kaynaklarını partisine yakın isimlere peşkeş çekti, Macar halkını giderek yoksullaştırdı ve ülkeyi son on yılın en yüksek enflasyon ve işsizlik oranıyla karşı karşıya bıraktı.
Bununla yetinmeyen Orban muhalif medyanın kuşatılıp susturulması için her şeyi yaptı ve haber kanallarının yüzde doksanını yandaş iş adamları ve şirketler tarafından ele geçirilmesini sağladı. Bu kanallar ve yandaş yazılı medya on binlerce trol ile birlikte Orban’ın her söylemine sahip çıkarken aynı zamanda yeni düşmanlar yaratmaya ve halk arasında “Macaristan’ın bir takım dış güçlerin saldırısı altında olduğu” propagandasını yaymaya çalışıyor.
AB söylemleriyle Orban’ın baskıcı, ırkçı, bağnaz dinci ve emek düşmanı politikaları ve onlarca yolsuzluk skandallarına rağmen, FIDESZ parlamentodaki üçte iki çoğunluğunu koruyarak 12 yıldır iktidarını sürdürmektedir.
Ama görünen o ki; Orban’ın sonu yaklaşmaktadır.
Geçen süre içinde varlık gösteremeyen sol, sosyal demokrat, sağ ve liberal partiler sonunda kendi aralarında anlaşarak FİDESZ’e ve Orban’a karşı ortak bir aday ile yarışmaya karar verdi.
Altı muhalefet partisi ortak adayı belirlemek için iki kademeli ön seçim yaptı. Önce her parti kendi başbakan adayını belirlemek için üyelerini sandığa çağırdı. İkinci turda ise beş adaydan (biri çekilmişti) en çok oy alan iki aday arasında birini seçmek için İttifak partilerinin üyeleri oy kullandı.
Kazanan:
2018’de FIDESZ’in kalesi sayılan bir şehirde belediye başkanı seçilerek siyasete giren genç mühendis ve iktisatçı Peter Marki-Zay.
Zay “Ben muhafazakar-demokrat ve çevreci bir kişiyim” vurgusu yaptıktan sonra “Macaristan’da demokrasi yok, basın özgürlüğü yok, hukukun üstünlüğü yok, her şeye sıfırdan başlamalıyız. Muhalefet ittifakının zafer kazanması durumunda referanduma sunulacak yeni bir anayasa hazırlayacağız. Biz hükümet değişikliğinden değil rejim değişikliğinden söz ediyoruz” dedi.
Gelelim ittifakın ortak programına.
Altı partinin oluşturduğu İttifak iktidara geldiğinde öncelikle yolsuzlukları araştırıp failleri yargılayacak, basın ve ifade özgürlüğünü yeniden sağlamak için anayasa ve yasalardaki anti-demokratik tüm metinleri ortadan kaldıracak, yoksul ve orta sınıf kitlerini desteklemek için gerekli önlemleri alacak, dış ilişkilerde Rusya, Çin ve Türkiye gibi ülkelerden uzaklaşıp AB ile ilişkileri düzeltecek.
Bunları yapması için İttifak’ın Nisan seçimlerini kazanması ve iktidar olması gerekiyor.
Kamuoyu yoklamalarına bakılırsa muhalefetin şimdilik böyle bir şansı var ancak 12 yıldır iktidarda bulunan Orban da kolay kolay teslim olmayacaktır.
Meclisteki çoğunluğuna güvenerek yasaları değiştiriyor, iktidarı kaybetme olasılığına karşın YSK, HSYK, yüksek mahkemeler ve Sayıştay gibi önemli kurumların başına kendi adamlarını yerleştiriyor, medya gücüyle İttifakın liderlerine saldırıyor, İttifak partileri arasındaki görüş ayrılıklarını kışkırtıyor ve insanları “yamalı bohça koalisyonu” ile korkutuyor.
Sol kendi gücünü kanıtlamayınca sağ partilerin ağırlıkta olduğu İttifak’ın işi kolay değil ve olmayacaktır.
Seçimi kazanıp iktidar olsalar da bu partilerin iç ve dış politikada her konuda anlaşabilecekleri konular çok fazla olmayacaktır.
İttifak içinde yer alan bazı parti ve kişilerin FİDESZ ideolojisinden farklı düşünmediği bilinmektedir.
12 yıldır iktidarda olan Orban ve partisi FİDESZ ülkeyi ve toplumu perişan etmiş durumda. Bu iktidarın ülkeye ve topluma verdiği zararları onarmak için İttifak partilerinin önceden her konuda anlaşması ve anlaştıklarını çok net ve inandırıcı bir şekilde topluma empoze etmeleri gerekiyor. Aksi takdirde “Orban’dan kurtulalım da gerisi kolay” söylem ve mantığı işe yaramayacaktır.
Sizce Macaristan’ın durumu hangi ülkeye benziyor?
YORUMLAR