Karabağ'dan iti kovduk ayı yerleşti!

Azerbaycan, 27 yıl sonra Ermenistan'a iyi bir ders verdi. Ağır bir bedel ödetti. Askeri üstünlüğünü dünyaya kanıtladı. İşgalci Ermenistan'a diz çöktürdü. Ermenistan ordusunu yok olmaktan son anda Rusya kurtardı. 

Buraya kadar tamam...

Fakat "ayı ile dans eden, erken sevinmemeli" demişler.

Karabağ'da iti kovduk, ayı yerleşti.

Şüphesiz Azerbaycan, büyük bir zafer kazandı. Kaybettiği toprakların yüzde 80'ine tekrar kavuştu. 

Sadece bu kadar da değil...

Azerbaycan halkı kendine geldi. Rus destekli işgalin vermiş olduğu psikolojik travma ile yıkılmıştı. Azerbaycan halkı; horlanmış, küçümsenmiş, korkmuş ve sinmişti. Akmayan bir dere iken çağlayana döndü. 

Diğer Türk devletleri için de müthiş bir sinerji kaynağı oldu. Tabi dün bunları, Rusya çok yakından takip etti. Hem de öyle bir takip etti ki, Karabağ'da Türkiye'nin bile gücünü not etti. Süper güç olsa bile İHA ve SİHA'ların savaş yeteneğini gördü, kendi eksiklerini görüp not etti. 

Rusya da, Ermenistan'ı Azerbaycan'a öldürtmedi, bayılttı. Ayıldığında kendi kucağında olmasını sağladı. Bundan böyle en az 10 yıl süreyle Ermenistan liderleri, Rusya'nın sözünden çıkmaz. Batı'ya prim vermez.

Gelelim işin ileride sıkıntı doğuracak teknik kısımlarına...

Karabağ'ın merkezinde Rus barış gücü, neresinden baksanız sıkıntı. Açıkçası Ermenistan çekildi, Rusya geldi Karabağ'a. Rusya'nın Karabağ konusunda "tarafsız" gibi durması, bir planmış ve aldatmacadan ibaretmiş. 

Ayrıca bir problem anında Rus barış gücünün Ermenistan'ın yanında olacağı tecrübeli sabit. 1805'te Rus barış gücü Şuşa'ya yerleşmiş, sonra İbrahim Halil Han ailesiyle katledilmişti. Barış gücü, Rus ve Türk askerlerinden oluşsaydı, durum farklıydı. 

Ayrıca Karabağ'ın Ermenistan'a bağlantısı Laçin Koridoru'ndan olurken, Azerbaycan'a bağlantısı Rus barış gücü denetiminde olacak. Nahcivan-Azerbaycan arasında koridor, Rusya'nın en istemediği bir şey ve bu iş kaynayacak.

Ermenistan takvime uyacak mı, boşaltması gereken yerleri boşaltacak mı? Cevap bulması gereken çok sorular var.

Azerbaycan'ın kazanımları yanında kaybı da var. Rusya, Azerbaycan'a kısmen de olsa geri döndü desek, yanlış olmaz. 

Rusya, epeydir Azerbaycan'dan üs istiyor ve Azerbaycan ise buna direniyordu. Sonra, Ermenistan Tovuz'a saldırdı. Türkiye ve Azerbaycan, ortak tatbikat yaptılar. Bunun anlamı 'hayır' demekti. Hem Azerbaycan, hem Türkiye'nin tepkisi ölçülmüş oldu.

Azerbaycan'ın bu anlaşma ile elde edilmiş kazanımları, çok değil 5 yıl sonra çıkacak yeni problemlerle yok olacaktır. Rusya, zaman kaybetmeden Karabağ'a yerleşmeye başladı bile. Rusya, bundan sonra Türkiye'ye karşı daha da agresifleşecektir.

Rusya ve İran, Türkler konusunda aynı korkuya sahipler ve Türkiye'ye karşı ortak hareket etmekteler. İran, ikna edilip Azerbaycan ve Türkiye ile birlikte hareket etmeli fakat İran ikna olmaz. Türkiye-İran-Azerbaycan ittifakı, Rusya'yı frenler. 

İran, ne yazık ki buna gelmez. Böyle bir ittifak, Suriye meselesini de çözer. Irak meselesi de çözülür. Ortadoğu'ya bile huzur gelir. Şii-Sünni kardeş olur. ABD ve Rusya'nın Müslüman coğrafyada etkisi azalır.

Rusya, çöktüğü yerden kalkmaz. Ayının oturduğu yerden kalkıp gitmesi beklenir ancak. Suriye'ye süresiz yerleşti. Türkiye, komşusu Suriye ile Rusya üzerinden diyalog kuruyor. Rusya nere, Suriye nere!..

Sınırı olmayan Suriye'de, Rusya ile başı dertte olan Türkiye'nin, sınırı olan Azerbaycan'da Rusya ile başı dertsiz olabilir mi? Türkiye, dünyanın birçok bölgesinde Rusya ile karşı karşıya gelmiş durumda.

Sadece Rusya ile mi?

ABD ile de öyle.

Söz konusu Türkiye olunca ABD ve Rusya, iki dost ülke oluyorlar ve birlikte hareket ediyorlar. Öyle ise Türkiye, iktisadi, stratejik ve de askeri birçok radikal önlemler almak zorunda. 

Türk dünyasının her birini Azerbaycan gibi Türkiye ile güçlü bağlara kavuşturmalı. "1 millet, 2 devlet" çıtasını, yükseltmek zorunda. "1 millet 7 devlet" yapmalı mesela. Buna göre projeler geliştirmeli.

İktisadi, kültürel, stratejik ve askeri alanda, devrim niteliğinde kararlar almalı... O zaman Rusya ile iki ortak gibi oturulup konuşulur. 'Ayı' gibi çökme huyundan vazgeçirtilir.

Yusuf Karaca

yusufkaraca @ yenimesaj.com.tr